|
Malatya Mutfak Kültürü
Özel Gün Hazırlıkları ve Yemekleri
Hasat Sonu Törenleri a- Kurtuncalık Töreni Köylerde ekin biçimi sonunda ve harman sonunda şu törenler yapılır: Hekimhan’ın Ballıkaya, Yazıhan’ın Karaca ve Akçadağ’ın Kozluca köyünde tesbit
ettiğimiz pratikte; ekinler biçilip bitirilmeden önce, birkaç destelik yer
kalınca bazı deyişler söylenir. Bu iş, deste başı (ya da diğer söylenişleriyle
hon kesen, mueddin) denilen hon (ekin biçerken, biçen kişilerin bir defada
biçtikleri alana hon denir) biçilirken başta duran kişi tarafından yapılır. “Ekenler biçer
Konanlar göçer
Cennetin kapısın
Comartlar (cömertler) açar
Verelim Muhammed’e selavad. Yazın ekerler ekini
Güzün sökerler sapını
Yakın eyleyen yakını
Pirim Peygamber vekili
Verelim Muhammed’e selavad Sıra sıra söğütler
Birbirini öğütler
Tarlada hon deren
Yiğit babayiğitler
Verelim Muhammed’e selavad Karakazanın kaynamasına
Gücük çömçe (kepçe) oynamasına
Kara koyunun döşüne
Yuh onun on beşine
Verelim Muhammed’e selavad Ağamızın devletiyle
Tarlamızın bereketiyle
Koca gızın mürvetiyle
Verelim Muhammed’e selavad
Gökten inen kıratlar
Nalı çatır çatlar
Kurtarıyı koç yiğitler
Verelim Muhammed’e selavad Karakazan kulpuyla
Sarı çömçe sapıyla
Tarlamızın bereketiyle
Verelim Muhammed’e selavad” Salavatlardan sonra, Fatiha sûresi okunur. Bunun ardından elde kalan son
buğday destesinin, sapı havada savrulur, yani tarlaya serpilir. Serpilir ki
kurt-kuş yesin. Buna “kurdun-kuşun payı” denilir. Bazı köylerde ise “Hızır’ın
atının payı” denilmektedir. Bu törenin ardından evden getirilmiş olan (hergün yapılmayan, özel günler
için yapılan yemekler ) kömbe, içli köfte ve yağlı ekmek neşe içerisinde
yenilir. Orakçı başı, yani honun başı orağını ekin sahibinin önüne koyarak,
bahşiş alır. Bu bahşiş, diğer honcular arasında pay edilir. b- Harmancalık Harmancalık adı verilen âdet iki biçimde yapılmaktadır. İlki harmanda ya da
tarlada hasat yaparken muhtaç kişilere hayır için yapılan arpa-buğday
yardımıdır. İkincisi ise bir çeşit eğlence olup, harman yerinde döğen sürerken
veya savurma işlemi yapılırken, kalburla elenen buğdaydan üstünde kalan iri
buğdayın (kesmük) harman yerine gelen ve genellikle üzüm, vişne, kiraz gibi
meyveler satan çerçilere verilerek alınan meyvelerin topluca eğlenti içerisinde
yenilmesidir.
|