TÜRK HALK OYUNLARI
KATALOĞU ARPAZLI:
Arpazlı oyunu
yerlisince çok eski olarak bilinir. İlk arpa mahsulünü iyi ve bol yetiştiren
kimse köy halkına bir kır yemeği tertipler ve harman karşısında bu oyunu
oynarmış. Tek ve çift yapıldığı gibi toplu da oynanılabilir. Diğer oyunlara
nispetle hareketleri çevikçedir. Yedi figürü, sekme ve eşmeleri, ayak çaprazları
vardır. Diz çökme ve vurmalarıyla şehir cemiyetlerinde rağbet kazanabilir
mahiyettedir. 1. Yürüyüş:
Oyuna kalkılınca sol ayak önde, sağ ayak arkada (bir karış aralıkla) durulur.
Buna esas duruş derler. Üç yapılır; yani yerinde olmak üzere sol, sağ ve sol
ayak kaldırılır ve indirilirler (Harmandalı'nda olduğu gibi). Yürüyüş; kollar
aşağıdadır. Sağ ayak bir adım ileri (bir), sol bir adım ileri (iki), sağ bir
adım ileri (üç), atılır. Sol ayak sağ ayağın sağ ayağın yanına getirilip bir
defa yere vurulur (dört) ve bir karış kadar sola açılarak yere basılır (beş). Bu
hareket üç defa tekrarlanır. 2. Sağ - sol
eşmeler: Üç yapılır. Sağ ayak dizden bükük yukarı kalkar, havada ilerden
geriye dört defa sallanır (buna eşme derler). Beşinci sayıda sağ ayak bir karış
ileri yere konur, sol diz üstüne çökülür. Sol ayak geri alınarak sağ ayağın
yanına getirilirken kalkılır. Üç yapılır. Bu sefer sol ayak dizden bükük yukarı
kalkar havada ilerden geriye dört defa eşilir. Beşincide sol ayak sola doğru
dönerken yarım dönüş kadar sola atılıp basılır. Sonra sağ ayak üstünde kalınır.
Bu vaziyette bir devir yapılmış olur. 3. İleri - geri
çapraz: Üç yapılır. Sağ ayak sol ayağın arkasına (bir), sol ayak sağ ayağın
arkasına (iki), sağ ayak sol ayağın arkasına (üç), sol ayağın arkasına (dört),
sol ayak yerinde vurup sola bir karış açılarak yere basılır (beş). Buna "arkaya
çapraz" derler. Bir de "ileri
çapraz" yapılır. Önce üç yapılır. Sağ ayak yarım adım ileri (bir), sol ayak
sağın arkasından çaprazlamaya gelip yere basar (iki), sağ ayak yarım adım ileri
(üç), sol ayak sağın arkasına çapraz gelir (dört), sağ ayak ileri solun yanına
gelir ve basar (beş). Üç yapılır. İkinci figürdeki eşmeler
tekrarlanır. 4. Eşmeler:
Üç yapılır. Sağ ayak ile sol diz üstüne çelme yapılır (bir), sağ ayak bir adım
ileri basar (iki), sol ayak sağ diz üstüne çelme yapar (üç), sol ayak ileri
basar (dört), sağ ayak bir adım ileri atılırken çökülüp sol diz yere konur (beş)
ve ayağa kalkılır. İsteniyorsa aynı hareket tekrarlanabilir. 5. Çökme el
vurma: Üç yapılır. Sol ayakta bir defa sekilirken sağ ayak ileri atılır ve
hafifçe çökülürken eller bir defa birbirine vurulur (bir), sağ ayak ileri
basılıp sol diz üzerine çökülür (iki), diz yere vurulurken eller de vuruşur
(üç), ikinci defa diz vuruluşta eller tekrar çarpışır (dört), beşte ayağa
kalkılır, kollar havadadır. Sol ayak ilerde, sağ ayak -bir karış açıklıkta-
geride durur. İstenilirse tekrarlanır. 6. Gerileme:
Üç sayı ile dönme yapılır. Sağ ayak soldan arkaya doğru açılıp basılır. Sol ayak
da atılır. Sağ ayak öne atılır, sağ ayak üstünde durulur, sonra geri gitme
yapılır. Bunun için de sağ ayak bir adım geri (bir), sol ayak geri bir adım
(iki), sağ ayak geri (üç), sağ ayak üstünde yarım sol olurken, sol ayak bir
karış sola yer basar (dört), ve sola bir karış açıklıkta yere basar (beş). Sağ
kol havada, sol kol aşağı doğru olduğu halde (yani selam vaziyetinde) oyun son
bulur.
|