TÜRK HALK OYUNLARI
KATALOĞU DANS KONGRELERİ:
Dünya Halk Oyunu
Bayramları olarak Avrupa'nın muhtelif şehirlerinde zaman zaman il'n edilip
toplanan kongrelerde dünyanın her tarafından çağrılmış oyun takımları uzman
bilginler huzurunda her kol kendi memleket oyunlarını gösterdikçe en uzak
ülkelerin çeşitli buluşlarındaki tesadüfî aynılıklar türlü düşüncelere yol
açabilmektedir. Meselâ, böylesine her hangi bir tıpkılık gerçekten tesadüfî bir
andırışma mıdır, yoksa yine meselâ Uygurların ilkçağ başlarındaki Çin sarayını
bile yüzyıllarca hayran yaşatmış dans çeşitlerinden biri olup zamanla doğudan
Kore'ye, batıdan da Anadolu'ya kadar yayılabilmiş ve tarihi aranması gerekecek
bir vakıa mıdır? Emsal çok olduğu için sonuncu istifhamda (soruda) bir ileri
gidiş iddia olunamaz. Biarritz festivallerinde seyredilen Asya halk danslarından
meselâ şu sevimli Endonezya dansı ellerdeki yanar mumlu tabaklarıyla hatıra
derhal Elazığ'ın meşhur "Çayda Çıra" oyununu getirmektedir. Osmanlı
İmparatorluğu'nun serhadleri en zengin kaldığı çağlarda Anadolu'dan yalnız Tuna
boylarına kadar değil, Fas ve Tunus ülkelerine kadar da heybeti yayılıp tutunan
Türk davul oyunu hâlâ Kore'de vardır. Bu tarz gerek bizim taraflara, gerekse o
ülkelere nereden ve hangi kaynaktan yayılmıştı? Nazarî olarak ilk akla gelen
imkân Şamanlığın ilk davullu Şaman oyunudur ve doğrusu da bu olsa gerektir.
Her millet gibi
Korelilerin de kendi peri masalları vardır. Danslarının çoğunda masal dünyası
yaratıkları canlandırılır. Genellikle "şans" ve "güzellik"in sembolü iki artist
iki esas dans unsurunu teşkil ederler. Eski Kore'de istikbalin (geleceğin)
karıkocaları 8-10 yaşındayken nişanlanırlardı. Bu genç nişanlıların dansı çok
güzeldir. Küçük damat, müstakbel gelinini elde etmekten gurur duyduğunu belirten
hareketler yaparken kendisi kadar minik Juliyet'i de yarı cilveli yarı utangaç
bu durumdan haz duyduğunu ifade eden hareketler yapar. Şimdi küçükler bu eski
âdetlerin yaşatılması için okullarda ders almakta, bütün hareketlerin ve
şarkıların doğru olmasına çalışılmaktadır. Ayrıca kostümlerin tarihî kıyafetlere
uygunluğuna gereken ilgi gösterilmektedir. Koreliler millî danslarını
çocuklarına daha küçükken öğretirler. İşte bütün tarif
edilenlerin karşılığı bizde de var mıdır? Şüphesiz ki hayır. Fakat eskiden bizde
cariyeler de çocukken çengiliğe başlatılırlardı. Dünya folkloru dans
kongrelerine her seferinde halk oyunlarımız ve bir iki yetkili dil bilen
aydınımızla katılmamız elzemdir. Yeni cereyanlara olsun taze hareketlerde
aksatmadan katılırsak bu dikkatten türlü faydalı sonuçlar doğabilir. En başta
halk kütürü gücümüzün üstünlüğüne inanç getireceğiz.
|