TÜRK HALK OYUNLARI
KATALOĞU DEVELİ:
Adını türküsünden
alan oyunlardandır. Konya'dan meselâ Bozkır'ın Akçapınar köyünde geçen şu üç
oyundan biridir: Develi, Zeybek, Milli Oyun. 2,3, ve 5 kişi imkân nispetinde
uzlaşıp belli etmeksizin taklitleşerek birlikte oyuna girebilirlerse de, her
biri yine de müstakil kalırlar. Kadınlar, kendi aralarında oynarlar. Konya bölgesi
oyunlarından çoğunun belirli ad ve tertipleri yoktur. "Oyun" genel adıyla her
kıvrak türküye ayak uydururlar. Figürler irticali olup, tutulmuş bazı belirli
tavır ve hareket motiflerini oyuncu, sözlerdeki mana anlarına uygun düşecek
surette sürenin şu veya bu noktasında tecrübe dairesindeki kabiliyetiyle
kaynaştırıp geçer, az sonra bir başkasına benimsetir, vs. Birkaçı bir arada
oynuyorlarsa, irticale rağmen şaşılacak bir anlaşma taklitçiliğiyle birliği elde
tutarlar. An olur ki tek oyuncunun çevrili birkaç boy aynasından seyredildiği
intibaı uyanır. Fark, elbiselerinin biçim ve renk ayrılıklarına inhisar
ediyormuş gibi olur. Genç kız ve gelinler arasında bu derecelerde anlaşmış oyun
meraklıları bulunur ve çevrede hayranlıkla tanınırlar. Çoğu zaman oyunun adı,
türkünün sözlerinden mülhemdir (ilham alınmıştır). Meselâ Ilgın ilçesinin
Belekler köyünde gün gören dört oyun havasının adları bu cümledendir: Konyalı,
Develi, Alime, Suyarı.. Def ve kaval eşliğiyle iki kişi tarafından yürütülen bu
havalarda bazen bir kadın bir erkek birlikte olarak da hususi mecliste
oynayabilirler. Çoruh ilinin Öğdem
ilçesinden Ersiz köyünde tek erkekçe ve davul zurnayla yürütülen bir Develi
oyunu vardır, dolay köylerde de oynarlar. Çanakkale'den
Ayvalık ilçesinin Tanuş köyünde Develi oyunu iki kişi tarafından çalgısız
olarak, yani sadece türküsü söylenip oynanarak yürütülür. Erkeklerce oynandığı
biliniyorsa da kadınların da kendi aralarında ihm'l etmedikleri açıktır.
|