TÜRK HALK OYUNLARI
KATALOĞU DOĞUMUZDAN
OYUNLAR: Karslıların tam 500
çeşit oyunu varmış. Bunlar gruplara ayrılır. Yalnız kızların oynadığı oyuna Han
Kızlar, yalnız erkeklerin oyununa Şeyh Şamil adlarını vermişlerdir. Bir erkek,
bir kız oynatılan oyun Terekeme'dir. Bar şeklinin fihristi de uzundur: Iğdır
Barı, Döne Barı, Papuri Barı vs. Bir Artvinli genç
Atatürk'ün Artvin oyunlarını gayet iyi oynadığını söyleyip: "Artvin Barı'nı
oynadığı gün ona hepimiz şaştık. Ata, bu barı çok sevdiği için oyunun ismini
değiştirdik. Ata Barı dedik" demiştir. Meclis Reisi
(Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı) Refik Koraltan da orada (Artvin'de) vali
iken halk oyunlarına merak sardırmış. Halkın arasına karışır, Horon oynarmış.
Coşkun Çoruh Horonu'nun bu adını o koymuştu. Murgul'da oyun
oynanırken oyuncular irticalen şiirler söyler ve şiirleri ayak tempolarına
uydururlar. Artvin'de bugün
50-60 çeşit oyun oynanır. Ritim ve figür itibariyle çok sert ve süratli
oldukları için kadınların ayrı oyunları vardır. Çalgıları; davul zurna, garmon,
tulum... (Ellerinde yüz elli yıllık garmonlar bulunduğunu söylerler.)
Rizelilerin 32
oyunu vardır: Pazar Hemşini, Memetina, Alika, Rize Oyunu, Tolikçet, Papil't,
Sarişka, İki Ayak vs. Rize'de kadınların oyunu ayrıdır. Trabzon
oyunlarından başlıcaları üçtür: Maçka Siksası, Tonya Siksası, Bıçak Siksası. Her
kasabanın ve her köyün oyununda farklar vardır. Erzurum'da I. Dünya
Savaşı'ndan önce 32 kadar oyun varken bugün 13 oyunları kalmış: Başbar, Dikine,
Çingeneler, Tamzara, Hoşbilezik, Dello, Aşırma, Sekme, Daldalar, Hançer Barı,
Köroğlu. Kadın oyunları ayrıdır: Ben Bir Kavak Olaydım, Timurağa. Erzurum'da Bar
evvelce fes ve abbaniye ile oynanırdı. Atatürk, bunu sevmemiş. O tarihten beri
açık başla oynatılmaktadır.
|