|
TÜRK HALK OYUNLARI
KATALOĞU EL ÇARPIŞTIRMA
OYUNLARI: En orijinal Bingöl
oyunu Çabukay oyunudur diyebiliriz. Günümüzde yalnız Güneydoğu Anadolu'nun bazı
bucaklarında kalmış görünen bu oyunun dikkate değer figürü "el çarpışmaca"
gürbüzlüğüdür. Muş oyunları şu
gibi çeşitlerdir: Koçeri, Yalkuşta, Govent, Silvanî, Karzanî, Meryemî, Tek Oyun,
Kol Oyunu, Aşırma, Sektirme, Lemo. Yalkuşta, Bingöl'ün Çabukay dedikleri el
çarpmaca figürlüsünün aynı gibidir. Bunda da her oyuncu kendine bir eş seçiyor
ve oyunda ellerini karşısına düşenin el ayalarına kuvvetle vuruyor. Hareket
bakımından bu oyunlar üç safhadan geçer: Ağır, hızlı, daha hızlı. El çarpmaca oyunu
Van'da "Yarkıştan" adıyla vardır. Siirt'te bu oyuna
Karakıştanî veya Karakuştanî denilir. Oyunun kısımları yine giran (ağır) ve
süvik (çabuk)'tir. Siirt'in Tillo köyünde Karakıştan diyorlar. Bitlis'te oyunun
adı Harkuşta'dır. Orada da ağır ve hızlı kısımlar halinde oynanıyor. Ahlat'ta,
Bitlis'teki gibi Harkuşta diyorlar. Mardin'in Midyat
ilçesinde (Bingöl'deki gibi, fakat az farklıca söyleyişle) Çapıki veya Çepikey
denilir. Çepik:
Erkek oyunudur.
Toplu olarak ve davul zurna yahut kaval eşliğiyle ikişer ikişer oynanır.
Çapikay:
Bingöl'ün merkez
ilçesinde yalnız erkeklerin oynadığı toplu oyundur. Kadınlı erkekli karma halde
de oynanılabilir. Yalkuşta:
Muş merkez
ilçesinde yalnız iki kişi tarafından oynanır. Davul zurna kaydasına uyarak
ellerini bir erkek diğerine karşılıklı çok sert ve hamleyle vururlar. Yalnız
erkeklerce oynanır. Herküşte:
Malazgirt'te davul
zurnayla erkekler oynar. Yarkuşta:
Spor oyunu sayarak
erkekler topluca oynarlar. El Ele
Çarpışmak: Elazığ-Palu.
Yarkuşta:
Muş'ta karşılıklı
ikişer kişi tarafından davul zurnayla oynanır. Bir çift oynarken karşısındaki
çift ellerini şırakkadan birbirine çarparlar. Yalnız erkekler oynar. Elazığ'da
Çapki veya Çapik. Bitlis'te Harküşte'dir.
|