TÜRK HALK OYUNLARI
KATALOĞU ERZİNCAN
OYUNLARI: Erzincan merkezinde
kadınlara mahsus olarak Sedir Kenarı, Çayırın Ten Yüzünde ayrıca iki kadın
tarafından yürütülen Bezdik Oyunu, kadın erkek iki kişilik Karşılama (ki oturak
oyunlarındandır), 2-20 kişilik davul zurnalı Düz Bar, kadınlara mahsus Hürünü
Oyunu vardır. Köylerden meselâ Ciminli köyünde Eminem ve Çil Keklik oyunları gün
görmüştür. Kemah'ın Kerer
köyünde davul zurna desteğinde yürütülen ve yerin genişliğine göre 5-10 kişi
tarafından Temürağa veya Düz Ayak oynanır. Tan köyü halkınca Düz Ayak ve
Karşılama kez' oynanılır. Yukarı Mahalle
köyünde 3-10 erkekle ve sazla Efeler Oyunu yürütülür. Yarı sportif mahiyette
olarak Bucu Oyunu bazı köylerde hâlâ tanınıyor.
Bektaşilikle yüzyılları
aşan köylerde kadınlı erkekli oyun göreneği şimdi folklor orijinalliği halinde
günümüze intikal etmiş bulunuyor. Erzincan'ın
kuzeybatısına düşen Şebinkarahisar (Şarki Karahisar)'da bir Tamzara oyunu
bilhassa var ve tanınmıştır. Önce yayılmış ve sonra çeşitlenmiş oyunlardan
biridir. Tamzara oyununu Harput, Eğin ve kuzeyden Giresun bölgeleri hep
bilirler. Fakat, yayıldıkça çeşitlenmeye uğradığında da hiç şüphe yoktur. Yer
adı olarak Tamzara, Şarkî Karahisar'ın kuzeyine düşen on altı kadar köylük ve
dağlıklar arasına düşen bir bucaktır. Erzincan'da Bayburt
ve Trabzon oyunlarının etkisi tanınmıştır. Elazığ, Malatya, Sivas, Erzurum ve
hatta Kars'tan da hatıralar edinip yaşatmıştır. Halay Anadolu'nun
her yerinde vardır. Kürt, bir avuç idiyse, Halay bilakis Anadolu ölçüsündedir.
Gezgin bir iki oymağa gelince, bunlar obalılardır. Meselâ Şakaklılı denilenlerin
lehçesi bir hoş olmakla beraber Türkçe'nin bir şivesidir. Kürt değil,
göçebedirler. O bölgede yerleşik halk Alevî geleneğini yürütmüş olup
Türk'türler. Bektaşiler de k'milen Türk'tür. Kuro Kürtleri dağlarda yaşayıp
yazın göçebe olurlar. Mezhep çatallanmışlığına rağmen bütün sekene (oturanlar,
yerleşmişler) Horasan tarafından gelme ve Turanlı aslındandırlar. Tanınmış oyun
meraklıları zamanımızda ancak düğün, bayram gibi özenli vesilelerde dikkatle
eskiye uygun millî yerli elbiseler giyindikleri için, başka arkadaşlık
toplantılarında şundan bundan oyun resimleri çekilmemelidir. Çünkü göz için pek
karışık ve ifadesiz anlar alınmış olmaktadır. Bunlar, seyirlik değil, kendi
aralarında anlar, idmanlardır. Erzincan'ın akran
arası oyun tutuşmalarında bayram ve düğünlerdeki gibi millî giyim özeni
yoktur.
|