|
TÜRK HALK OYUNLARI
KATALOĞU SARI ZEYBEK:
Isparta yöresi
köylerine kadar güneyde yaygın olan bir oyunun çeşidinin adıdır. Bitlis'te bile
oynandığı biliniyor. Sarı Zeybek, inip
gelir inişten
Her yanları görünmüyor gümüşten
Habarım yok dün geceki
cümmüşten (cümbüşten)
Sarı Zeybek inip gelir dereden
Heryanları
görünmüyor bereden
Hekim napsın iyi olmaz yareden
Sarı Zeybek şu dağlara
yaslanır
Yağmur yağar silâhları paslanır
Benim yârim küçücükten uslanır
Sarı Zeybek şu
dağlara yaslanır
Yağmur yağar silâhları paslanır
Deli gönül bir gün olur
uslanır
Yazık olsun, telli
doru, şanına
Bir kere bak mor cepkenin kanına Allah dedim
yatağına dayandım
Yurdun için al kanlara boyandım
Dört yanıma düşman
almış uyandım Yazık olsun, telli
doru, şanına
Bir kere bak mor cepkenin kanına Sarı Zeybek bu
dağlara büyüdü
Şu dağları kara duman bürüdü
Üç yüz atlı, beş yüz yaya
yürüdü Yazık olsun, telli
doru, şanına
Bir kere bak mor cepkenin kanına Eski Sarı Zeybek
türküsünün ezgisi olduğunda hiç şüphe bulunmayan başka bir Sarı Zeybek Havası,
bu ad ve ayrı oyunuyla doğu illerimize kadar yer yer yayılmıştır. Ege
yörelerinde yerini tamamiyle yeni havaya kaptırmış görünen bu eski ezgi ve
oyunun, Sivas'tan öteye Çorum, Erzurum, Bitlis ve hatt' Van köylerine kadar
bilâkis tanınıp oynandığı oluyor. Bir kadın veya
başına yazma örtünerek kadın rolünü üzerine alan bir erkek, iskemleye oturup
süzülür. Oyuncu efe, iki elinde birer kama olduğu halde oyuna kalkar. Saz
başlayınca da 9 / 8 tartımındaki aksak ezgili ve kıvrakça oyununa girer. Bazı
harekelerle, önce ortadaki kadına aşkını il'n eder, yerlere çöker (başı kadının
ayaklarına eğilecek surette), etrafında dolaşır. Az sonra da gördüğü
al'kasızlıktan canı sıkılmış halde, tehdide geçer. Elindeki kamalar ikide bir
sevgilinin başı etrafında fırıldanmaya başlar. Kadın, buna da aldırış etmeyince,
kamalar artık seyircileri bile ürpertecek bir hırçınlık ve sabırsızlıkla
sevgilinin büsbütün yanı başında parıldarlar. İşte bunun üzerinedir ki, kadın
nihayet amana (imana) gelmiş görünüp gülümser ve yerinden kalkarak yürür,
erkeğin oyununa ayak uydurur.
|