|
TÜRK HALK OYUNLARI
KATALOĞU SİNOP'TA OYUN:
Yörenin erkek
oyunları şunlardır: Zeybek Oyunu, Çiftetelli, Kastamonu Zeybek Oyunu, Deve
Oyunu, Domuz Oyunu, Ayı Oyunu, Kasnakçı Oyunu, Arı Oyunu, Sepetçi Oyunu, Sıvır
Oyunu. Sinop'un kadın
oyunları ise şunlardır: Kete Oyunu, Ninannay Oyunu, Hisarımızın Çevresi Oyunu.
Bayramlarda şunlar
oynanır: Kargı Oyunu, Çömlek Oyunu, Alaylar Oyunu, Bazirgan (Bezirgan) Oyunu.
Bazılarının
tarifi: Alaylar Oyunu:
Karşılıklı dizilen onar kadınlık iki kafile tarafından oynanır. Her dizinin
kadınları el ele tutuşmuş zincir halindedir. Oyunun kendine mahsus sözleri,
tekerlemesi ezgisiyle şöyledir. Kafileden biri söze başlar: - Alaylar, alaylar,
tortop alaylar Öbür kafile cevap
verir: - Ne istersin, ne
istersin bizim alaydan?
- İçinizde bir güzel var, onu isterim.
- O güzelin
adı nedir, bize bildirin
- O güzelin adı................ kadındır.
-
Uğurludur, usludur, yalnız veremem. Birinci kafile, bu
istink'r (direnme, inat) üzerine karşılarındakilere hücumla: - Eşimle dostumla
varır alırım. Der ve birinci
kafile hangi kızın adını söylediyse onu çekip alır. Daha ziyade
Hıdırellez şenliklerinde oynanan ve sözleri yaklaşık iki üç perdelik ses
tekerlemesi üzerinde tekrarlanan bu adıma göre tartımlıca oyun, edindiği küçük
farklarla Anadolu'dan Rumeli'ye kadar, o kadar yaygındır ki, sadece Sinop malı
sayılamaz. Hisarımızın
Çevresi: Bu da Sinop'un Hıdırellez şenliklerinde oynanır. 20-25 kadın el ele
tutuşarak geniş bir halka kurup adeta hisarı temsil ederler. Sonra hep bir
ağızdan: - "Vay sizin yerde,
vay bizim yerde, baharı böyle ekerler!" diye haykırışırlar. Bu oyun birkaç defa
tekrarlanır. Kete Oyunu: Boyabat
düğünlerinde Çarşamba günü gerek kız, gerekse erkek evine hediyeler götürülür.
İşte bu hediyelere kete derler ki, bir mahalde (yerde) teşhir olunurlar
(sergilenirler). Teşhir esnasında, düğün evinde oyun oynanır. "Kete oyunu"
dedikleri işte budur. Şu halde, Kete denilen bir vesilenin oyunudur. Ninnannay Oyunu:
Oyunun adı ses taklitli üç bileşik heceden ibarettir. Boyabat köylerinde,
bilhassa Durağan ve yöresine hemen her dernek vesilesiyle kadınlar tarafından
yürütülür. Türküsü şöyledir: Çalıya mı gidiyon?
Ben de varıyon ardından
Niye iki evlendin?
Korkuyodun karından
Nin nan nay, tina
nay nay Oğlan adın Mehemmet
Yüzün gül, koynun cennet
Sen alursan ben varrum
Vallah canıma minnet
Nin nan nay, tina
nay nay Değirmenin taşına
Yüzüm koydum başına
Ben nereye gideyim
Bu sevdalı başıla Nin nan nay, tina
nay nay
Çiftetelli: Hem kadın, hem de erkeklerce oynanır.
Kastamonu Zeybeği:
Bir adı da Sepetçioğlu Oyunu'dur. Asıl Kastamonu'da maruftur (bilinir, tanınır).
Sinop'un erkek
oyunları arasında şu üç eğlenceli oyunda vardır: Ayşe Kadın Fasülyesi Satarlar,
Güzel Potin Boyarlar, Suyu Suyu Oyunu. Sinop'un gerek
kadın, gerekse erkek oyunları evlenme ve sünnet düğünleriyle kına gecelerinde ve
loğusa cemiyetlerinde (toplantılarında) oynanırlar. Alaylar Oyunu, Hıdırellez
günlerinde kırlarda ve şahıslar değiştirilmek suretiyle uzun uzun sürdürülür.
Hisarımız çevresi
oyununda; "Vay sizin yerde" sözlerini söylerken, çimen ekiyormuş gibi vaziyetler
alarak elleriyle toprağa hareketler yaparlar. Genç kızlara mahsus (özgü) olarak
Hıdırellez gününün bir oyunudur. Kete Oyunu
esnasında kadınlar yine tef ve darbuka çalarak türkü söylerler. Ninnannay oyununda
bazen şu kıtalar da söylenir: Nani nani nay nana
niye nay na Ay doğar aydın
değil
Vardığım zengin değil
Babam virdi (verdi) ben vardım
Vallahi
dengim değil Nakarat Soğanlıkta büyürsün
Güzellerden güzelsin
Sana meyil vermedim
Sen askersün gidersün
Nakarat
|