|
Karikatür ve Bilişim John A. Lent Bilişim ve Karikatür Bilgi teknolojisi, hızlı gelişimiyle yolunda ne var ne yoksa bir kenara itti.
Bilgisayar, internet ve genel anlamda bilişim, “küresel köy”ün yaratıcıları,
insan ırkının kurtarıcıları ve uluslararası kardeşlik, barış ve anlayışın
simgesi olarak göklere çıkarıldı. Dünya nüfusunun çok küçük bir kısmı bu
teknolojiye erişebildiği için (dünya nüfusunun yüzde 50’si telefon bile
kullanmıyor) ve telematic donanım ve yazılımın büyük bir kısmının gözetim,
sömürme, savaş ve ticarileşme eğilimli askeri ve büyük kurumsal sermayelerin
elinde olduğu için bu belirten tanımların hiçbiri doğru değil. Bütün bunların yanında bilişimin karikatür üzerinde çok büyük etkisi olduğu
inkar edilemez. Animasyon alanında bilgisayarlar, çok benzer modellerin
resimlerini sürekli olarak yeniden çizmek gibi sıkıcı işlerde, 3-D efektleri
sağlamada ve karakter tasarımında kullanılıyor. Dahası, canlı aksiyon
filmlerinde kullanılan video oyunları ve animasyonlu özel efektler gibi
animasyonun yeni alt alanları da belirdi. Bilgisayarlar basılı medya karikatüristlerinin birçok alanda çok işine
yarıyor. Birincisi, karikatürlerin faks ya da e-posta yoluyla herhangi bir
yerden bütün dünyaya hızlı yayılmasını sağlıyor. Bu sebepten dolayı, Malezyalı
karikatürist Lat (Mohd. Nor. Khalid), bana Kuala Lumpur’daki New Straits Times’a
sürekli olarak seyahatleri sırasında karikatür hazırlayarak gönderdiğini
söyledi. Salih Memecan da karikatür serilerini, politik karikatürlerini ve
animasyonlu piyeslerini Scarsdale New York’ta yaşarken düzenli olarak
İstanbul’daki Sabah gazetesine gönderiyor. İkincisi, ise bilgisayarlar izole
olmuş karikatüristlere dünyaya bağlanma, fikir paylaşma ve anında geri bildirim
alma, editör ve diğer karikatüristlerle iletişim kurma, eserlerini diğerleriyle
web sayfaları oluşturarak paylaşma ve birçok ülke ve organizasyon web
sayfalarına bağlanma, kendileri için olabilecek fırsatları öğrenme, ürünlerini
gösterme ve satma (sayısız karikatür pazarı, sergisi ve yarışmasında) fırsatı
sunuyor. Üçüncüsü ise bilgisayarlar, giderek artan örneklerde görüldüğü üzere
karikatüristler tarafından işlerini bitirme ve gerçekten ağır iş olarak
nitelendirilebilecek gölgeleme ve benzeri detaylandırmalarda kullanılıyor. Bilişim, aynı zamanda yüzlerce (belki de binlerce) karikatür ve mizah web
sitesiyle mizah sanatı tüketicilerinin seçeneklerini de genişletti. Bu tip
sitelerin karikatürü uluslararasılaştırma eğilimi de var. Ne var ki, bilgisayarın karikatür alanında kullanımının ihtiyatlı bir şekilde
ilerletilmesi gerekiyor. Tıpkı diğer herhangi bir araç gibi bilişim de sonuç
değil sadece bir araç. Karikatüristler bilgisayarlara körü körüne
güvenmediklerine, beyinlerini kullanarak yaratıcılıklarını koruduklarına, genel
anlamda hırs merkezli mizah ve karikatür endüstrisi tarafından vazgeçilebilir
sayılmayacaklarından emin olmalılar. Sibernetiğin babası Norbert Wiener 1945
başlarında buluşunun yanlış ellerde insanları yeteneksizleştirip işisiz
bırakacak bir hale gelmesinden kaygılandığını söylemiş, askeri ve kurumsal
yapıları muhtemel sanıklar olarak göstermişti. Gerçekten de bilgisayarlar bilgece kullanılmadıkları zaman yaratıcılığı
törpüleyebilirler. Karikatüristler yazar, besteci ve benzeri sanatçılardan
farklı değillerdir; onlar da düşünmek kavramsallaştırmak ve işlerini yapmak için
zaman ve özgürlüğe ihtiyaç duyarlar. Köle gibi e-posta yazıp yanıtlayan,
birbirinden ilginç sitelerde dolaşan ve yeni edindikleri oyuncaklarıyla
(bilgisayarlar ya da yazılımlar) tamirat yapanlar değerli zamanlarından
çaldıklarını inkar ederler. Bilişim çağının başından bu yana bu teknolojiye sahip olan ve olmayanın
arasındaki boşluk ciddi bir şekilde artmış durumda. Aynısı karikatür için de
geçerli; dünya çapında bilgisayara erişimi ya da erişim gücü olmayan birçok
mükemmel karikatürist var. Bir şekilde bu insanların eserlerini tanımamız
gerekiyor ki bu teknolojiye sahip olmayanların olanlarla yarışabilecek imkanı
olsun.
|