|
ÖZ SOY DOĞUYOR
 
Ülkemizde güzel sanatların her dalında insanımızın yaratıcılığını ortaya
koymayı amaçlayan bir eğitim anlayışı Cumhuriyet döneminde başlamıştı. Bu
kalkınma atılımı içinde çağdaş batı müziği önemliydi; sanatların bileşkesi
olarak gösterilen opera ise çok daha önemliydi. Opera, Cumhuriyet’in başkentinde
yeni bir kimlikle yeniden yaratılacaktı. Atatürk, İran Şehinşahı Rıza Şah
Pehlevi’nin Türkiye’ye gelişi şerefine bir opera hazırlanmasını istedi ve “Öz
Soy” operasının hazırlıkları başladı. Türk ve İran halklarının kardeş olduğunu
vurgulayan bir konuya sahiptir “Öz Soy” operası... Genç Cumhuriyet, 10. yılını
henüz doldurmuştur. O yokluk yıllarında, türlü olanaksızlıklar içinde çok şeyin
başarıldığının göstergesidir “Öz Soy”... Atatürk’ün bizzat önerdiği konu üzerine
Münir Hayri Egeli librettoyu oluşturmaya başlar. Egeli, sık sık Çankaya Köşkü’ne
giderek gelişmeleri Atatürk’e aktarır; Atatürk bazı bölümleri kendisi
değiştirir. Beste, o zamanlar henüz 27 yaşında olan Ahmet Adnan Saygun’a aittir.
Kısa bir hazırlığın sonunda üç perdelik “Öz Soy” operası, 19 Haziran 1934’de
Halkevinde Atatürk’ün ve Şah’ın huzurlarında başarıyla sergilenir: Ulu anne
rolünde Nimet Vahit, Feridun rolünde Nurullah Şevket Taşkıran, Ahriman rolünde
Süleyman Tamer ve Ayşim rolünde Semiha Berksoy tarihe geçerler...
 
Genç Cumhuriyet’in müzikteki çağdaşlaşma yolunda adeta kendini sınamasıdır
“Öz Soy” operası... Mesaj nettir ve yeni ülkenin hedefleri daha yolun başında
açıkça çizilmiştir. Öz Soy’un başarısından sonra yeni operalar hazırlamak üzere
harekete geçilir. 1934 yılında librettosunu yine Münir Hayri Egeli’nin yazdığı
iki opera hazırlanır: İlki, bestesi Necil Kazım Akses’e ait olan “Bay Önder”,
ikincisi ise Ahmet Adnan Saygun’un “Taş Bebek”idir. Atatürk’ün Ankara’ya
gelişinin 15. yıldönümü kutlaması amacıyla 27 Aralık 1934 tarihinde Ankara
Halkevinde “Bay Önder”in ilk üç tablosu ve “Taş Bebek”in tümü sergilenir. Bu iki
operanın da yeterince başarılı olamayışı opera devrimi için henüz zaman
gerektiğini ortaya koyar.
Ayşim rolünde Semiha Berksoy. "Öz Soy"un program kitapçığında şunlar yazmaktadır: "... Öz Soy ile ilk defa olarak birkaç yüz genç el birliği ile bir sahne inkilabını başaracaktır. Memleketimizde ilk defa olarak opera nevinden bir eser böylece sahneye konmuş oluyor. Öz Soy denebilir ki bizim ilk milli operamızdır."
|