|
BİLMECELER İnsanlarımızın geniş ve zengin hayal dünyasında duygu ve düşüncelerine
karşısındakini ortak etmesine yarar bilmeceler... O renkli dünyanın örnekleridir
bilinmesi istenilen çözüm kelimeleri... Tertemiz bir Türkçe ile, yarı şiirimsi
bir anlatımla dile getirir sorusunu: “Benim bir kalburum var/Akşamdan atarım/
sabahtan toplarım” dediğinde sözü edilen zamanın özelliğini de düşünmek gerek.
İyi düşünülürse bunun çözümünün “yıldızlar” olduğu bilinir ve ortaya konan ödül
kazanılır. Bilinmezse önden kesilen cezaya razı olunur. Ya da karpuz; yeşil
mantolu, kırmızı fistanlı, siyah düğmeli tanımından daha farklı nasıl
sorulabilir ki?... Ancak insanlarımız böyle bir tek tarife sığdırmaz
sorduğunu... Her bölgede, her yörede farklı farklı eklemeler, çıkarmalar yapılır
söz yığınlarına, kimi uyaklı kimi uyaksız, kimi önde kimi arkada dizilir bu
şiirsel anlatımda... Söz gelimi hem Türkiye’de, hem Türkiye dışındaki Türk
topluluklarında çok bilinen ve çözümünü en altta vereceğim, şu metinler farklı
oluşumlar gösterirler. İki parçacıktan oluşan sorumuzun değişik biçimlerini ve
yerlerini göstererek soralım bakalım: Bu nedir? 1. Dam üstünde / 2. yarım ekmek (Trabzon); 1. Dam başında / 2. (Genel); 1.
Yük üstünde / 2. (Aydın, Çorum); 1. / yarım simit (Trabzon); 1. / yarım çörek
(Genel); 1. / yarım pide (Erzurum, İstanbul); Dam ardında bir parça ekmek
(Malatya); Ev üstünde / yarım çörek (Ankara, Bulgaristan), Ev üstünde / yağlı
poğaça / Antakya); Ev üstünde / yarım pide (Trabzon); Ev üstünde / yağlı turta
(Vidin-Bulgaristan); Fırın üstünde / yarım somun (İstanbul); Sandık üstünde /
yarım çörek (Genel); Yol üstünde / yarım somun (Sivas); Yük üstünde / 2.
(Malatya); Yük üstünde / yağlı çörek (Çorum); Yük üstünde / yarım kömbe /
Gümüşhane, Sivas); Yük üstünde / yarım çörek (Ankara); Yük üstünde / yarım kete
(Kayseri, Ankara); Yüklük üstünde / yarım ekmeğim (Edirne); Yüklükte / yarım
çörek (İzmir) vb... Bu kadar bol örneğe bakarak yine de bilemediyseniz, artık sabrınızı
taşırmayalım ve çözümü söyleyelim: Ay!
|