POSTMODERN YAKLAŞIMLAR VE BÜLENT ERKMEN
20. yüzyılın yorumcuları sıklıkla çağın ayırt edici bir üsluptan yoksun
olduğunu ileri sürmüşlerdir. Yüksek kültür ve kitle kültürü arasındaki eski
ayrımlar yerle bir olmuş, modernizmin süreklilik kazandırdığı özerk, yaratıcı,
sanatçı nosyonuna ve sanatın sanatkarane tanımına meydan okunmuştur. Sanatın,
kitle kültürünün küçümsenen oluşumu da dahil olmak üzere, her yerde varolduğunu
görmek ve göstermek isteği pop sanatında ifadesini bulmuştur. Bu gelişmelerin
yeşereceği en elverişli alanlar aynı zamanda grafik tasarım ve reklam alanları
olmuştur. Bu dönemler karşı kültürün önlenemez yükselişini ve kültürel kopuşu da
getirmektedir.
Görece daha yakın bir dönemin sanatçılarından Bülent Erkmen
çalışmalarında, yirminci yüzyıl sanat akımlarını, ürünün gerektirdiği özel
durumlarda değerlendirmiştir. Bu açıdan üslubunda ve ifade yaklaşımlarında bir
çeşitlilik yansıtmaktadır. Kimi zaman “art deco”, kimi zaman pop art çizgisinde,
kimi zaman da son derece minimalist yaklaşımları vardır. Dergi kitap ve katalog
kapaklarında zaman zaman da postmodernist denilebilecek bir tavır içindedir.
Çalışmalarında kültürümüzün olduğu kadar dünyanın geçmiş birikimini de
değerlendirilmiştir. Ancak burada önemli olan grafik ürününün niteliğidir. Bu
önemli yönlendirmeyle tasarımlarını gerçekleştirmektedir. Tasarımlarında
vurgulanacak mesaj ön plâna çıkmakta, mesajı iletmek içinse gereken her çeşit
çözümü denemektedir. Tipografik düzenlemeleri başarılıdır. İmge oluşumu ise
teknolojik ortamda hızla biçimlenmekte, amaca uygun ve gerekli her tür imge
hızla kullanılmaktadır. Daha önceki fotografik ve hazır imgeleri, son yıllarda
dijital imgelere dönüşmüştür. Ülkemizde grafik tasarım olgusunu gündemde tutan,
tartışan, yazan, eleştiren bir yaklaşımı vardır. Amblem, logotayp, afiş, kitap
kapağı, broşür, pul tasarımı, ambalaj, illüstrasyon, üç boyutlu tasarım, çevre
grafiği, dergi, kitap, ansiklopedi ve gazete tasarımı, basın ilanları ve reklam
alanlarında pek çok çalışması olan Bülent Erkmen, 1972 yılında Devlet Güzel
Sanatlar Akademisi Grafik Bölümünü bitirdi. İstanbul’un uluslar arası, yoğun,
hareketli ortamında tasarımcının gelişimi yukarı doğru ve hızlı bir grafik
göstermiştir.
İlk birinciliğini Alpres Logotayp Yarışması’nda kazandı. 1968-73
yılları arasında Devlet Film Arşivi genel sekreterliğinde çalıştı. 1976-79
yılları arasında DGSA UEYO Grafik Sanatlar Bölümünde öğretim görevlisi olarak
çalıştı. 1978’de 8. Brno Bienal’ine katıldı. 1980’de bölümünde doçent ve bölüm
başkanı oldu. 1981 yılında Reklamevi adlı reklam ajansını kurdu. 1982’de GMK yönetim kurulu üyeliğine
seçildi. 1982’de GMK 1. Grafik Ürünler Sergisi’nden üç ödül birden aldı. 1982’de
10. Brno Bienali’ne katıldı. 2. GMK Sergisi’nden beş ödül birden kazandı.
1983’de Anadolu Medeniyetleri Sergisi, İslâm Sanatı Sergisi ve UNESCO İstanbul
Kampanyası afişlerini hazırladı. Cumhuriyet Gazetesi’nin yeniden tasarımını
gerçekleştirdi. 3. GMK Grafik Ürünler Sergisi’nde dokuz ödül birden kazandı.
1985- 86-87 yıllarında “Yılın En Başarılı Grafik Sanatçısı” seçildi. 1986’da 10.
Avrupa ve Akdeniz Okçuluk Şampiyonası’nın afiş, madalya, giyim, anı, eşya ve tüm
basılı ürünlerinin tasarımını yaptı. 1987’de bir yıl önce basılan dünyanın en
iyi 50 afişinin yer aldığı sergiye seçildi. Neredeyse GMK’nın düzenlediği
sergilerde hemen hemen her yıl pek çok dalda ödül kazandı ve pek çok kere yılın
sanatçısı seçildi.
1988’de “Hotel Myndos” afişi Amerika’da Dallas’da açılan
dünyanın en iyi 75 afişinin yer aldığı Renkle İletişim Sergisi’ne seçildi.
“First International Biennial Kiosk Art Exhibition”a çağrılı olarak
“Selfpromotion” adlı işiyle katıldı. 1990’da Ferit Edgü ile birlikte tasarladığı
“Kitap” yayımlandı. “Jan Garbarek” adlı afişi 13. Varşova Uluslar Arası Afiş
Bienali’nde sergilendi. 25 afişi Paris Musee de la Publicite arşivine alındı.
1991 de Marsilya’da yayımlanan “Galerie de la Mer” dergisinin 5. sayısının
kendisine ayrılan bölümünü tasarladı.
1992’de “Dünya Bayrağı” ile Expo 92’de
Polonya pavyonunda yer aldı. 95/96 Çalışmaları: Devlet Tiyatrolarının “Gitgel
Dolap”, “İlk Kadın”, “Bina”, ”Kim O?”, “Kıyamet Sularında” oyunları, için afiş
tasarımları, “Tarihten
Günümüze Anadolu’da Konut ve Yerleşme” sergisi için afiş
ve kitap, “Dünya Kenti İstanbul” sergisi için afiş ve kitap, Metro Group için
logo, “Edip Cansever’i Anma toplantısı için afiş, Finansbank için kurumsal
kimlik kılavuzu, “In Berlin” Ayşe Erkmen Kataloğu, “Icoqrada 95” içinde yer alan
“Fax is the Messace” isimli çağrılı faks sergisi için proje,” “Milliyet Sanat
Dergisi” için kapak, Uluslar Arası Cezaevi Gözlemcileri Derneğinin Düzenlediği
”1000 Kopya, 1000 Sergi” projesi için afiş, “Yönetmenler Portreleri Dizisi” için
afiş, “Sinemanın 100. Yılı” için afiş, “İnsan Hakları Sergisi” için afiş,
“Arredamento” dergisi için kapak tasarımları gerçekleştirdi. Ulusal düzeyden
evrensel düzeye uzanan bir grafik tasarımcısı olan Bülent Erkmen, Türkiye’de
grafik tasarım olgusunun çağdaş ortamda yer almasını sağlamıştır. Ülkemizde
diğer görsel alanlar içinde grafik tasarımının ayrıcalıklı yerinin tanınmasını,
kabul edilmesini, önemsenmesini ve popüler hale gelmesini sağlayan üretken bir
tasarımcıdır. Yapıtları uluslar arası alandaki yayınların hepsinde yer alabilecek çağdaş ölçütlerde ve kalitededir. Bülent Erkmen alana kavramsal,
kültürel ve teknolojik düzeyde hakim olduğu için tek bir anlatım biçimi ve
üslupta karar kılmak yerine konseptin, ürünün, hedef kitlenin, mesajın
gerektirdiği çözümleri yaratmaktadır.
|