|
II.YENİ ŞİİR SONRASI: İDEOLOJİK ŞİİR  1961 anayasasıyla birlikte toplumun çeşitli kesimlerine getirilen özgürlükler
ve bunun sonucunda çeşitli siyasî ve meslekî kuruluşların ortaya çıkması, siyasî
ve ideolojik tartışmaları gitgide arttırarak 1970’li yılların sonunda ülkeyi bir
kaosa sürüklemişti. Bu dönemde kurulan Türkiye İşçi Partisi, Devrimci İşçi
Sendikaları Konfederasyonu, Türkiye Öğretmenler Sendikası ve onların karşısında
yer alan meslek kuruluşları ve derneklerin faaliyetleri ve aralarındaki
çatışmalar ve bunun paralelinde ortaya çıkan 1968 öğrenci olaylarıyla oluşan
gergin siyasî-ideolojik ortam, edebiyat üzerinde de etkili olmuş ve şiir, siyasî
ve ideolojik bir yöne kaymaya başlamıştı. Yön, Papirüs, Diriliş, Ötüken, Hisar,
Ant, Yeni Dergi, Edebiyat, Türk Edebiyatı, Töre, Devlet, Halkın Dostları,
Yansıma, Sanat Emeği, Milliyet Sanat gibi sağ veya sol eğilimli fikir ve sanat
dergilerinde yapılan tartışmalar ve yayımlanan şiirlere bakıldığında, özellikle
II. Yeninin bir durgunluk içine girmesinden sonra şiirin ideolojik bir renk
kazandığı ve giderek bir çeşit “slogan şiiri”ne dönüştüğü açıkça görünür. Nâzım
Hikmet’in 1965’ten sonra yayımlanan ve yeniden aktüel bir hale gelen şiirleri de
bu gelişmeyi besleyen, özendiren önemli bir etken olmuştur. Böylece 1960’lı
yılların ortalarından sonra ve özellikle 1970’li yıllarda Türk şiiri, sosyalist
şiir, İslâmcı şiir ve Türkçü şiir diye ifade edebileceğimiz üç kolda bir gelişme
gösterir.
Daha önceki dönemlerde tanınmış olan Rıfat Ilgaz, Cahit Irgat, Suat Taşer,
Hasan İzzettin Dinamo ve A. Kadir gibi sosyalizme inanan şairler bu yoldaki yeni
şiirlerini kitaplaştırırlar. Ahmed Arif’in Hasretinden Prangalar Eskittim (1968)
adlı kitabı ile Hasan Hüseyin’in 60’lı ve 70’li yıllarda peşpeşe çıkan kitapları
bu yılların en çok yankılanan eserleridir. Özgürlük, tam bağımsızlık, faşist
baskılar, proleteryanın ezilmişliği ve egemenliği, sınıf kavgası bu yıllardaki
şiirin başlıca temalarını oluşturur.
 Oktay Rifat da dahil olmak üzere birçok II. Yeni şairi de bu havanın
etkisinde kalarak sosyalist bir mahiyet taşıyan toplumcu şiirler yazarlar ve
bunları çeşitli kitaplarında toplarlar. Necip Fazıl ve Sezai Karakoç çizgisine bağlı bir grup şair ise aynı yıllarda
İslâmî fikir ve temlere ağırlık veren şiirler yazarlar. Bunların içinde Nuri
Pakdil, Cahit Zarifoğlu, Erdem Beyazıt ve İsmet Özel gibi isimler dikkati
çekerler. Çeşitli dergilerde ve şiir kitaplarında Türkçü temaları işleyen şairler
arasında ise Abdürrahim Karakoç ve Niyazi Yıldırım Gencosmanoğlu gibi isimler
vardır.
|