|
Hayvancılık  Büyük ve küçük baş hayvancılığın yapıldığı yörede, küçük baş hayvancılık daha yaygındır. Günümüzde yöre halkı hayvancılığı, etinden ve sütünden yararlanmak ve süt ürünlerini ve hayvanları satarak ekonomilerine katkı amacıyla yapmaktadır.
Geçmişte geçim kaynağı durumunda olan hayvanlarına yöre halkı çok önem vermekte, hayvanların hepsine görüntülerine, davranışlarına, cinsiyetlerine göre isim verilmekteydi.
Hamile koyuna; “boğaz koyun”,
1 yaşındaki dişi kuzuya; “şişek”
1 yaşındaki erkek kuzuya; “toklu” veya “toğlu”
2 yaşına giren dişi kuzuya; “bısaç”
2 yaşına giren erkek kuzuya; “hogeç”
2 yaşını geçen dişi kuzuya; “koyun”
2 yaşını geçen erkek kuzuya; “maç”
KEÇİ Yeni doğan keçiye; “güyer”
Yeni doğan erkek keçiye; “neri”
1 yaşındaki erkek keçiye; “hevir”
1 yaşındaki dişi keçiye; “keçi”
2 yaşındaki erkek keçiye; “neri”
2 yaşındaki dişi keçiye; “kepiç”
İNEK İneğin yavrusuna; “buzak”, “bızap”
Dişi ineğin büyüğüne; “düğe”
Erkek ineğin büyüğüne; “tosun”
Sağılan koyuna; “anaç koyun”, “sağım koyun” denir.
Yaramaz hayvana; “geç hayvan” denir.
Kısır koyuna “kısır mal” denir. Kısır koyun boynuzunun kenarlarından yün dökmeye başlar, fazla silkelenir, hamile hayvan silkelenmez, kısır hayvan etlik olarak kullanılır.
Koç katımı ekim ayında olur, koyunun hamileliği 150 gün sürer, sultan nevruzda doğurmaya başlar. Hayvan doğum yapacağı zaman başı döner, ayaklarını çeker. İlk doğum; “hayvan döl döktü” diyerek anlatılır. Hayvanın eşine; “hayvanın yoldaşı” denir. Yoldaş gömülür, hayvan yoldaşı yerse gelişmez. Hayvan iki tane doğurduğu zaman “çift doğurdu” denir, çift hayvan doğumu uğurlu sayılır. 90 gün tamamlanınca yavru ele gelir.
Yeni doğum yapan hayvanın ilk sütüne; “hic” denir. Hic ateşe bırakılır, pişirilir, peynir haline getirilir, bıçakla kesilerek üzerine toz şeker serpilerek yenir. Hice yörede “ağuz” da denir. Koyun sütünden yapılan ağuz daha kıymetlidir.
Hayvan doğururken ölürse; yavru diğer hayvanları emer. Yeni doğan hayvanın iki ay emme süresi vardır.
Hayvanlar kışa doğru kısırlaşır. 10'uncu aydan şubata kadar sağım işi biter. Yazın kışın hayvanlara yedirmek için ot toplanarak evin önüne istif edilir; ona “kır” denmektedir.
Yörede beyaz ve mor koyun olmak üzere iki cins koyun türü vardır. Mor koyun dayanıklıdır, beyaz koyun nazlı olur ama daha verimlidir. Beyaz koyunun iki cinsi mevcuttur.
Ademi koyun; kaşları, gözleri, dizleri, ağzı siyah olur. Bu koyun, mor koyun yerine geçmektedir.
Köçer koyun: kulakları büyük, yünü uzun olur. Koyun on yıl verimli olarak kullanılır.
Keçilerde ise kor keçinin sütü fazla olur, boynuzları olmadığı için hayvanlara zarar vermez. Bu nedenle makbul olanı kor keçidir. Boynuzu olan keçilerin boynuzları, hayvanlara zarar vermesin diye bıçkıyla kesilir.
Koyunlar 7'inci ayda, kuzular 9'uncu ayda olmak üzere senede bir kez kırpılır. Yünleriyle; halı, yemeni, yatak-yorgan yapılmaktadır.
|