|
 Korumadan doğrudan sorumlu örgütlerde, 1950’li yılların öncesindeki durum
1970’li yıllara değin sürecektir. Buna göre, Millî EğitimBakanlığı ve Vakıflar
Genel Müdürlüğü 2 temel kuruluş olarak görev yapmaktadırlar.
Kültür Bakanlığı, 1983 yılında kabul edilen 2863 sayılı yasada üst kuruluş
olma kimliğini korumaktadır. Bakanlık bu kimliğiyle şu konularda söz sahibi
bulunmaktadır:
 Hazineye ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait taşınmaz kültür varlıkları
Kültür Bakanlığının izni olmadan gerçek ve tüzel kişilere satılamaz, Taşınmaz kültür varlıklarının kullanım haklarının kamu kurum ve kuruluşlarına
bırakılması ya da gerçek ve tüzel kişilere kiraya verilmesi Kültür Bakanlığının
iznine bağlıdır,
Kültürel amaçlara ayrılan yapıların Belediyelerce kamulaştırılmasında,
Bakanlığın onayı gereklidir. 
Ülkenin koruma gündemindeki konuların çeşitlenmesi ve sayıca çoğalması, 2863
sayılı yasanın, yerel koruma kurulları oluşturması vb. nedenlerle, taşınır ve
taşınmazların korunması ve değerlendirilmesi ile ilgili hizmetlerin bir tek
birim tarafından yürütülemeyeceği görülmüş ve 1989 yılında, Eski Eserler ve
Müzeler Genel Müdürlüğü, iki ayrı Genel Müdürlük hâlinde yeniden örgütlenmiştir.
Bu yıl çıkartılan 379 sayılı kanun hükmünde kararnameye göre bölünme sonucu
oluşan birimlerden ilki olan “Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü”, taşınır ve
taşınmaz kültür varlıklarının arkeolojik araştırma ve kazılarla açığa
çıkarılmasını, korunmasını ve değerlendirilmesini sağlamak, müzeler ve koruma
laboratuvarları kurmak, müzelerin geliştirilmesi ve kültür ve tabiat
varlıklarının restorasyonu için gerekli önlemleri almakla görevlendirilmiştir.
Genel Müdürlük bu hüviyetiyle yatırım ve uygulama ağırlıklı bir konumdadır.
İkinci birim olan “Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü” ise,
Koruma Yüksek Kurulu ve Koruma Kurulları kararlarının alınması ve uygulanması
ile ilgili işlemleri yürütmek, buna yönelik olarak, araştırma, inceleme,
belgeleme ve koruma plânlamasına yönelik hizmetleri yapmakla ve koruma
kültürünün geliştirilmesini sağlamakla görevlendirilmiştir. Genel Müdürlük bu
kimliğiyle, ilke oluşturucu, araştırmacı ve plânlamacı bir görünümdedir. 
Vakıflar Genel Müdürlüğünün, 1710 sayılı yasada belirlenen yetkileri bu
yasada da devam etmektedir. Vakıflar Genel Müdürlüğü, bunun yanı sıra, yönetim
ve denetiminde bulunan mazbut ve mülhak Vakıfların kullanım haklarını özel ve
tüzel kişilere verebilmekte ya da kiralayabilmektedir. Genel Müdürlük, Vakıf
kökenli kültür varlıkları ile bunların koruma alanlarındaki taşınmazların
kamulaştırılmasını da yapabilmektedir. Vakıflar Genel Müdürlüğü, vakıf kökenli
yapıların bakım ve onarımından sorumlu en önemli kuruluştur. Başbakanlığa
bağlıdır. Genel Müdürlüğün, korumaya yönelik hizmetleri, bünyesinde bulunan
Abide ve Yapı İşleri Dairesi tarafından yürütülmektedir. Bu görev,
anahatlarıyla, “...Vakıflar Genel Müdürlüğünün yönetiminde bulunan taşınmaz
kültür varlığı niteliğindeki yapıların onarımını sağlamak, vakıf eski eserlerin
belgeleme ve değerlendirilmesini yapmak ve arşiv oluşturmak, onarılacak
yapıların rölöve ve restorasyon projelerini hazırlamak ve onaylamak, yıllık ve
beş yıllık onarım programlarını hazırlamak” şeklinde tanımlanmaktadır.
|