|
Yard. Doç. Dr. Nejat Ulusay
Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi
 Türkiye’de sinema, kriz dönemleri hariç, her zaman popüler bir
ortam/araç/eğlence biçimi oldu. Seyirci, salon ve film yapım sayılarının
kademeli olarak artmasıyla, 1950’lerin sonundan 1970’lerin ortasına kadar
Türkiye’de sinema birçok açıdan “altın çağı”nı yaşadı. Türkiye’de televizyon
yayıncılığının batıya göre geç başlaması, sinemanın biricik kitlesel eğlence
biçimi ve popüler kültür alanı olarak öne çıkmasında önemli bir neden
oluşturmakta. Türkiye’de yapım, dağıtım ve gösterim ayaklarıyla düzenli işleyen,
gerçek anlamda bir film endüstrisi hiçbir zaman oluşmadı. Ancak, özellikle
Yeşilçam döneminde anaakım sinemanın popüler film türleri ve yıldız oyuncuları
üzerinden geniş bir seyirci kitlesiyle kurduğu dinamik ilişki yerli sinemanın
kurumlaşmasını sağladı.
Sinemanın Türkiye’deki serüveninde yabancı film
gösterimi ağırlıklı bir yer oluşturmakta ve bu derlemenin yayımlandığı yeni bin
yılın ilk yıllarında özellikle Amerikan sinemasının ürünleri, dünyanın başka
birçok yerinde olduğu gibi, Türkiye film pazarında da baskın bir konumda.
Türkiye’nin küresel kapitalizme entegre ve Avrupa Birliği üyesi olma çabalarının
yoğunlaştığı bu sancılı yeni dönem sinema alanında da kendi parametrelerini
oluşturdu. Türkiye’de film yapımı 1990 sonrasında marjinal bir uğraş haline
geldi, bir yandan da uluslararası bir boyut kazandı. Eurimages üyeliği Türk
sinemasına uluslararası ortak yapım ve görece de olsa dış pazar olanaklarını
açarken, filmlerde ele alınan konular, anlatım biçimleri ve oyunculuk tarzları
açısından geleneksel olanla bir kopuş gerçekleşti ve ağırlıklı olarak “sanat
sineması” doğrultusunda bir eğilim ortaya çıktı.
Türk sinemasında ilk renkli filmler, "Halıcı Kız" (Muhsin Ertuğrul) ve "Salgın" (Ali İpar) sırasıyla 13 Nisan 1953 ve 15 Aralık 1953 tarihlerinde gösterime girdi. İlk renkli film denemesi ise 1948'de Baha Gelenbevi'nin yönettiği "Çıldıran Kadın" adlı filmle gerçekleşti. Siyah-beyaz bu filmin yalnızca Kız Kulesi ile ilgili sahneleri renkli çekilmişti. Agfacolor tekniğiyle çekilen ve 150 bin TL'ye mal olan "Halıcı Kız" ise gişede başarılı olamadı.
|